Ανάπτυξη εγκεφάλου

Κατά τη διάρκεια της εμβρυογένεσης, κατά τη διάρκεια της οποίας το παιδί μεγαλώνει στη μήτρα, διατίθενται και διαφοροποιούνται οι διαθέσεις του εγκεφάλου. Είναι από το Ανάπτυξη εγκεφάλου ο λόγος. Αυτό συνεχίζεται ακόμη και μετά τη γέννηση. Εάν εμφανιστούν διαταραχές στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα.

Τι είναι η ανάπτυξη του εγκεφάλου;

Η ανάπτυξη του εγκεφάλου μπορεί να χωριστεί περίπου σε εμβρυϊκή και μεταγεννητική ανάπτυξη εγκεφάλου. Κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής περιόδου, οι ιστικές δομές του νευρικού συστήματος αναπτύσσονται μέσω διαδικασιών διαφοροποίησης και εξειδίκευσης των κυττάρων. Τα νεογέννητα έχουν αναπτύξει ιστούς που αποτελούν τον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα.

Η ανάπτυξη του εγκεφάλου συνεχίζεται μετά τη γέννηση. Με 100 δισεκατομμύρια νευρώνες στον εγκέφαλο, τα νεογέννητα έχουν ήδη την πλειονότητα των νευρώνων που χρειάζονται. Ακόμα κι έτσι, ο εγκέφαλος ενός βρέφους ζυγίζει περίπου το ένα τέταρτο του εγκεφάλου. Μετά τον τοκετό, οι διαδικασίες πάχυνσης ορισμένων νευρικών ινών λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο. Επιπλέον, γίνονται συνδέσεις.

Ο εγκέφαλος υφίσταται τέτοιες δομικές εξελίξεις έως την εφηβεία. Ακόμα και μετά από αυτό, ο εγκέφαλος δεν είναι ένα στατικό όργανο, αλλά συνεχίζει να αναπτύσσεται στο πλαίσιο της νευρωνικής πλαστικότητας. Οι συνάψεις αλλάζουν ανάλογα με το πώς χρησιμοποιούνται από το άτομο. Οι σύνδεσμοι σπάνε ξανά. Δημιουργούνται νέοι σύνδεσμοι. Τέτοιες διαδικασίες είναι σημαντικά φαινόμενα σε όλες τις μαθησιακές διαδικασίες.Τα παιχνίδια και οι ποικίλες εμπειρίες, επομένως, ενθαρρύνουν διαφορετικές συνδέσεις εντός του εγκεφάλου.

Ο εγκέφαλος είναι το πιο περίπλοκο ανθρώπινο όργανο και έχει εξελιχθεί φυλογενετικά από απλά προκαταρκτικά στάδια. Οντογενετικά, ο εγκέφαλος εκτίθεται μόνιμα σε αλλαγές στην πορεία μιας ανθρώπινης ζωής, οι οποίες ξεκινούν με την ανάπτυξη στη μήτρα και διαρκούν μέχρι το θάνατο.

Λειτουργία & εργασία

Η ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος ξεκινά την τρίτη εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Εντός των επόμενων πέντε εβδομάδων ανάπτυξης, ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός δημιουργούνται πλήρως ως νευρικές δομές κατά τη διάρκεια της νευροποίησης. Στον επόμενο χρόνο, η κυτταρική διαίρεση δημιουργεί τεράστιο αριθμό νευρικών κυττάρων, μερικά από τα οποία αναλύονται ξανά πριν από τη γέννηση. Οι πρώτες πληροφορίες φτάνουν στον εμβρυϊκό εγκέφαλο ενώ βρίσκονται στη μήτρα, για παράδειγμα μέσω της γλώσσας των γονέων ή μέσω μουσικής.

Κατά τη γέννηση υπάρχουν περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρώνες στον εγκέφαλο. Ωστόσο, ο εγκέφαλος αυξάνει σημαντικά το βάρος και το μέγεθος κατά την παιδική ηλικία, καθώς γίνονται οι πρώτες συνδέσεις μεταξύ των επιμέρους νευρικών κυττάρων και πυκνώνουν πολλές νευρικές ίνες. Η αύξηση του πάχους αντιστοιχεί σε ένα περίβλημα των νευρικών ινών, το οποίο οδηγεί σε υψηλότερη αγωγιμότητα σήματος. Μετά την αύξηση του πάχους, το βρέφος μπορεί να αντιληφθεί τα ερεθίσματα από το περιβάλλον γρηγορότερα και να αντιδρά σε αυτά γρηγορότερα.

Στην περίπτωση των βρεφών, τα αντανακλαστικά που προέρχονται από τον νωτιαίο μυελό έχουν ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το πλαίσιο. Μόνο μετά από περίπου έξι μήνες ο εγκέφαλος φτάνει σε μια αναπτυξιακή φάση που επιτρέπει στο μωρό να ελέγχει το άνω σώμα και τα άκρα. Λίγο αργότερα, τα κέντρα ελέγχου για τα πόδια αναπτύσσονται πλήρως στον εγκέφαλο.

Στην πρώιμη παιδική φάση, η ανάπτυξη του εγκεφάλου προχωρά γρήγορα. Σε ηλικία περίπου δύο ετών, πολλές νευρικές ίνες στον νωτιαίο μυελό, ο οπίσθιος εγκέφαλος και η παρεγκεφαλίδα φτάνουν στην τελική τους δύναμη και ο περίπλοκος συντονισμός των κινήσεων καθίσταται αργά δυνατός. Το μικρό παιδί μπορεί τώρα να περπατήσει, να τρέξει και να πάρει αντικείμενα.

Από την ηλικία των τριών, ο αριθμός των συνάψεων στον εγκέφαλο αυξάνεται. Μόνο από αυτήν την εποχή σχηματίζεται ένα πολύ περίπλοκο δίκτυο νευρώνων που συνδέει κάθε νευρικό κύτταρο με άλλους νευρώνες (νευρικά κύτταρα). Ο αριθμός των συνάψεων διπλασιάζεται από έναν ενήλικα ηλικίας τριών έως δέκα ετών. Κατά την εφηβεία, οι συνάψεις μειώνονται και πάλι καθώς οι συνδέσεις που δύσκολα χρησιμοποιούνται υποχωρούν. Μετά την εφηβεία, δεν υπάρχει σχεδόν καμία αλλαγή στον συνολικό αριθμό συνάψεων.

Το γεγονός ότι τα νήπια έχουν πολύ μεγαλύτερο αριθμό συνάψεων μιλά για την προσαρμοστικότητα και τη μαθησιακή τους ικανότητα. Ποιες συνθέσεις επιμένουν εξαρτάται από τις δεξιότητες που έχουν μάθει. Αυτό που έχει βιώσει ή μάθει και έχει μάθει το παιδί έχει αντίκτυπο στις δομές του εγκεφάλου.

Η ανάπτυξη της μνήμης είναι επίσης μέρος της ανάπτυξης του εγκεφάλου. Η μακροχρόνια μνήμη, για παράδειγμα, αναπτύσσεται μόνο από την ηλικία των έξι ετών. Σε αυτήν την ηλικία, λογική σκέψη, αριθμητική και κοινωνικά κατάλληλες δεξιότητες συμπεριφοράς αναπτύσσονται στον πρόσθιο εγκεφαλικό φλοιό.

Από την ηλικία των δέκα ετών, η ανάπτυξη του εγκεφάλου αντιστοιχεί σε μια βελτιστοποίηση όσον αφορά τις δεξιότητες και την απόδοση της μνήμης που αναπτύχθηκε μέχρι εκείνο το σημείο. Ο εγκέφαλος μπορεί να αναδιαρθρώσει και να μάθει σε κάποιο βαθμό μέχρι το θάνατο. Ο εγκέφαλος είναι ένα ευέλικτο και προσαρμόσιμο όργανο στα γηρατειά.

Ασθένειες και παθήσεις

Η ανάπτυξη του εμβρυϊκού εγκεφάλου είναι η βάση της ανάπτυξης του εγκεφάλου. Ακριβώς κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου οι νευρικές δομές του οργάνου είναι ευαίσθητες σε εξωτερικές επιδράσεις. Για αυτόν τον λόγο, ο εμβρυϊκός εγκέφαλος αντιδρά εξαιρετικά ευαίσθητα στις τοξικές επιδράσεις όπως η κατανάλωση αλκοόλ, η νικοτίνη, η ακτινοβολία ή η έλλειψη θρεπτικών ουσιών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ορισμένες μητρικές ασθένειες μπορούν επίσης να βλάψουν τον εγκέφαλο του εμβρύου. Κατά συνέπεια, υπάρχουν πολλές εμβρυοπάθειες. Στην ιατρική, για παράδειγμα, η εμβρυοπάθεια αλκοόλ περιγράφει δυσπλασίες που έχουν δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα της κατανάλωσης αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Σε πολλές περιπτώσεις ο εγκέφαλος επηρεάζεται επίσης επειδή είναι μερικές φορές ο πιο ευαίσθητος στα δηλητήρια.

Οι γενετικοί παράγοντες μπορούν επίσης να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του εμβρυϊκού εγκεφάλου. Με πολλές γενετικές μεταλλάξεις, ο εγκέφαλος επηρεάζεται επίσης, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε διανοητικές αναπηρίες, για παράδειγμα.

Δεδομένου ότι οι διαδικασίες ανάπτυξης συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο ακόμη και μετά τη γέννηση, ο λανθασμένος χειρισμός του μικρού παιδιού μπορεί να έχει εκτεταμένες συνέπειες. Για παράδειγμα, όταν τα νήπια δεν έχουν αρκετές ευκαιρίες να δράσουν την περιέργειά τους, έχει αποδειχθεί ότι λιγότερες συνάψεις σχηματίζονται στον εγκέφαλό τους.

Σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η ανάπτυξη του εγκεφάλου όσον αφορά την ανάπτυξη των κυττάρων ολοκληρώνεται τελικά. Τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου έχουν την υψηλότερη εξειδίκευση όλων των κυττάρων του σώματος. Για αυτόν τον λόγο, ο εγκέφαλος θεωρείται ικανός μόνο για αναγέννηση σε περιορισμένο βαθμό. Εάν τα νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο έχουν υποστεί βλάβη ως αποτέλεσμα τραύματος, φλεγμονής, λοιμώξεων ή νευρολογικών ασθενειών και εκφυλισμών, συνήθως υπάρχει μόνιμο ελάττωμα σε αυτά τα κύτταρα.

Ωστόσο, επειδή ο εγκέφαλος είναι ένα εύκαμπτο όργανο, άθικτες περιοχές μπορούν συχνά να αναλάβουν τα καθήκοντα των κατεστραμμένων περιοχών. Αυτή η σύνδεση μπορεί να φανεί, για παράδειγμα, σε ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο που μαθαίνουν να περπατούν και να μιλούν ξανά.