Αζαθειοπρίνη

Αζαθειοπρίνη ανήκει στην ανοσοκατασταλτική ομάδα και χρησιμοποιείται με πολλούς τρόπους σε μεταμοσχεύσεις οργάνων, αυτοάνοσες ασθένειες και σε ορισμένες χρόνιες φλεγμονές. Ο τρόπος δράσης του δραστικού συστατικού διαμεσολαβείται μέσω αναστολής της σύνθεσης νουκλεϊκών οξέων. Δεδομένου ότι το φάρμακο λειτουργεί με καθυστερήσεις, χρησιμοποιείται πάντα σε συνδυασμό με άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα σε μεταμοσχεύσεις οργάνων.

Τι είναι η αζαθειοπρίνη;

Η αζαθειοπρίνη είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Χρησιμοποιείται σε περίπτωση υπερβολικών, λανθασμένων κατευθύνσεων ή ανεπιθύμητων ανοσολογικών αντιδράσεων του οργανισμού. Αυτό ισχύει για αντιδράσεις απόρριψης σε μεταμοσχεύσεις οργάνων, αυτοάνοσες αντιδράσεις και άλλες εσφαλμένες ανοσολογικές αντιδράσεις του οργανισμού.

Το δραστικό συστατικό αποτελείται από δακτύλιο πουρίνης που συνδέεται με τον ετεροκυκλικό δακτύλιο ιμιδαζολίου μέσω γέφυρας θείου. Στον μεταβολισμό, αυτή η ένωση υπόκειται σε διάφορες αντιδράσεις αποικοδόμησης, κατά τη διάρκεια των οποίων σχηματίζονται διάφορες ενδιάμεσες ενώσεις (μεταβολίτες). Σημαντικοί μεταβολίτες είναι η 6-μερκαπτοπουρίνη και η 1-μεθυλ-4-νιτρο-5-θειοϊμιδαζόλη. Στη διαδικασία, η 6-μερκαπτοπουρίνη διέρχεται από την κυτταρική μεμβράνη, μετατρέποντάς την σε άλλους δραστικούς και ανενεργούς μεταβολίτες. Η 6-μερκαπτοπουρίνη είναι ο πραγματικός μεταβολίτης που παρεμβαίνει στον μεταβολισμό των νουκλεϊκών οξέων.

Είναι μια ανάλογη βάση πουρίνης που μπορεί να ενσωματωθεί σε DNA ή RNA αντί της βάσης φυσιολογικής πουρίνης. Επιπλέον, ο σχηματισμός νέων βάσεων πουρίνης αναστέλλεται ως μέρος αυτών των μεταβολικών διεργασιών. Συνολικά, αυτό οδηγεί στην αναστολή της σύνθεσης νουκλεϊκών οξέων. Ο ρόλος του άλλου μεταβολίτη (1-μεθυλ-4-νιτρο-5-θειοϊμιδαζόλη) δεν έχει ακόμη τεκμηριωθεί σαφώς.

Φαρμακολογική επίδραση

Όπως ήδη αναφέρθηκε, το δραστικό συστατικό χρησιμοποιεί τους μεταβολίτες του για να αναστέλλει τη σύνθεση νουκλεϊκών οξέων. Ταυτόχρονα, αυτό καταστέλλει το σχηματισμό νέων κυττάρων, καθώς τα νουκλεϊκά οξέα δεν μπορούν πλέον να παρέχονται σε επαρκείς ποσότητες. Αυτό επηρεάζει ιδιαίτερα τα κύτταρα και τα όργανα που εξαρτώνται από έναν υψηλότερο ρυθμό κυτταρικής διαίρεσης.

Το ανοσοποιητικό σύστημα πρέπει να αντιδρά γρήγορα σε ξένους εισβολείς και επομένως να παράγει γρήγορα νέα ανοσοκύτταρα, τα οποία στη συνέχεια υπόκεινται σε περαιτέρω διαφοροποίηση. Η αζαθειοπρίνη έχει επομένως αντιπολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, δηλαδή αναστέλλει την κυτταρική διαίρεση. Τα απαραίτητα Τ-λεμφοκύτταρα, τα φυσικά φονικά κύτταρα και τα Β-λεμφοκύτταρα δεν μπορούν τότε να παραχθούν σε επαρκείς ποσότητες. Μειώνεται επίσης η έκκριση του παράγοντα νέκρωσης όγκου TNF-άλφα.

Ωστόσο, η αζαθειοπρίνη φτάνει στην πλήρη αποτελεσματικότητά της μόνο μετά από δύο έως πέντε μήνες. Για το λόγο αυτό, η θεραπεία πρέπει να ξεκινά με άλλα ταχύτερα δρώντα ανοσοκατασταλτικά, όπως γλυκοκορτικοειδή ή κυκλοσπορίνη, προκειμένου να είναι αποτελεσματική από την αρχή. Η καθυστερημένη αποτελεσματικότητα της αζαθειοπρίνης προκύπτει από την αργή μείωση της συγκέντρωσης νουκλεϊκού οξέος.

Ιατρική εφαρμογή & χρήση

Η αζαθειοπρίνη έχει ένα ευρύ φάσμα χρήσεων. Είναι κατάλληλο για όλους τους τομείς εφαρμογής που απαιτούν καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό ισχύει για μεταμοσχεύσεις οργάνων, αυτοάνοσες αντιδράσεις ή αλλεργικές αντιδράσεις. Σε όλες σχεδόν τις περιοχές, αυτό μπορεί να βελτιώσει και να αποδυναμώσει τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις.

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό πεδίο εφαρμογής είναι η χρήση του φαρμάκου σε μεταμοσχεύσεις οργάνων για αποδυνάμωση των αντιδράσεων απόρριψης. Αυτοάνοση ηπατίτιδα ή ιδιοπαθή διάμεση πνευμονία.

Η αζαθειοπρίνη χρησιμοποιείται επίσης συχνά σε σοβαρή ατοπική δερματίτιδα. Το ίδιο ισχύει και για ασθένειες όπως η νόσος του Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα. Όλα αυτά είναι ασθένειες που προκαλούνται από την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στα όργανα του σώματος.

Μπορείτε να βρείτε το φάρμακό σας εδώ

Κίνδυνοι και παρενέργειες

Εκτός από τους διαφορετικούς τομείς εφαρμογής, ωστόσο, πρέπει να τηρούνται πολλές αντενδείξεις, παρενέργειες, αλληλεπιδράσεις και προληπτικά μέτρα. Το ένζυμο μεθυλοτρανσφεράση θειοπουρίνης (TPMT) είναι μόνο λιγότερο αποτελεσματικό σε σχετικά μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού (10 τοις εκατό). Η μεθυλοτρανσφεράση της θειοπουρίνης (TPMT) είναι υπεύθυνη για τον μεταβολισμό της 6-μερκαπτοπουρίνης. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η 6-μερκαπτοπουρίνη μπορεί να ενσωματωθεί σε DNA ή RNA ως ανάλογη βάση πουρίνης αντί της φυσιολογικής βάσης πουρίνης και έτσι να εμποδίσει τη φυσιολογική σύνθεση νουκλεϊκών οξέων. Χωρίς το ένζυμο TPMT, αυτός ο μεταβολίτης δεν μπορεί πλέον να διασπάται αποτελεσματικά και να συσσωρεύεται. Αυτό αυξάνει την τοξικότητα της αζαθειοπρίνης.

Η μειωμένη σύνθεση νουκλεϊκών οξέων αποδυναμώνει επίσης τον μηχανισμό επιδιόρθωσης του DNA σε περίπτωση μεταλλάξεων. Επομένως, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία πρέπει να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερη κατά τη διάρκεια της θεραπείας, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος καρκίνου του δέρματος.

Άλλες αντενδείξεις για τη χρήση της αζαθειοπρίνης είναι η δυσλειτουργία του ήπατος και των νεφρών, σοβαρές λοιμώξεις ή βλάβη στον μυελό των οστών. Καθώς η αζαθειοπρίνη είναι εμβρυοτοξική, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Μερικές φορές υπάρχουν επίσης δυσάρεστες ή ακόμη και σοβαρές παρενέργειες. Αυτά περιλαμβάνουν ένα γενικό αίσθημα ασθένειας, ναυτία, έμετο, απώλεια όρεξης, αλλαγές στον αριθμό αίματος με την ανάπτυξη αναιμίας, λευκοπενίας ή θρομβοπενίας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να εμφανιστεί μεγαλοβλαστική αναιμία. Η μεγαλοβλαστική αναιμία είναι μια μορφή αναιμίας που προκύπτει από μειωμένη σύνθεση DNA. Στους άνδρες, μπορεί μερικές φορές να παρατηρηθεί περιορισμός στο σχηματισμό μικροβίων. Ωστόσο, αυτό το φαινόμενο είναι αναστρέψιμο και εμφανίζεται μόνο κατά τη διάρκεια της θεραπείας.