Φωσφομυκίνη

Φωσφομυκίνη είναι ένα φάρμακο από την κατηγορία των αντιβιοτικών. Η ουσία χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία σοβαρών βακτηριακών λοιμώξεων.

Τι είναι η φοσφομυκίνη;

Η φοσφομυκίνη είναι φάρμακο από την κατηγορία των αντιβιοτικών. Η ουσία χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία σοβαρών βακτηριακών λοιμώξεων.

Το αντιβιοτικό fosfomycin απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1970 στο Αλικάντε της Ισπανίας, από βακτήρια του γένους Streptomyces.Τα αντιβιοτικά είναι μεταβολικά προϊόντα βακτηρίων ή μυκήτων που μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη άλλων μικροοργανισμών. Η φωσφομυκίνη είναι ένα βακτηριοκτόνο αντιβιοτικό. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο αναστέλλει την ανάπτυξη βακτηρίων, αλλά και τα σκοτώνει.

Η φοσφομυκίνη διατίθεται για ενδοφλέβια χρήση με τη μορφή άλατος νατρίου. Αυτή η μορφή εφαρμογής παρακάμπτοντας το έντερο είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για τη θεραπεία πολύ σοβαρών οξέων και χρόνιων λοιμώξεων. Οι κόκκοι για από του στόματος χρήση διατίθενται επίσης με τη μορφή του άλατος φοσφομυκίνης τρομεταμόλης. Αυτό χρησιμοποιείται περισσότερο για τη θεραπεία απλών λοιμώξεων.

Φαρμακολογική επίδραση

Η φοσφομυκίνη είναι ένα από τα επονομαζόμενα εποξικά αντιβιοτικά. Τα εποξικά είναι πολύ αντιδραστικές οργανικές ενώσεις. Το αντιβιοτικό αναστέλλει το ένζυμο UDP-N-ακετυλογλυκοζαμίνη ενολοπυρουβίλ τρανσφεράση, επίσης γνωστή ως MurA για σύντομο χρονικό διάστημα. Το MurA είναι ένα σημαντικό μέρος της βιοσύνθεσης μουρεΐνης. Οι μουριές είναι μακρομόρια που αποτελούνται από σάκχαρα και αμινοξέα. Είναι τα πιο σημαντικά συστατικά του κυτταρικού τοιχώματος πολλών τύπων βακτηρίων και χρησιμεύουν στη σταθεροποίηση του βακτηρίου. Όταν το ποντίκι των βακτηρίων διαλυθεί, σκάσουν και χαθούν.

Η φωσφομυκίνη διακόπτει το πρώτο βήμα στη βιοσύνθεση της μουρεΐνης. Στη διαδικασία αυτή, μια μονάδα ενολυρουβυλίου μεταφέρεται στην πραγματικότητα από την ουσία φωσφονολυπυρουβικό άλας σε UDP-N-ακετυλογλυκοζαμίνη. Με το μπλοκάρισμα αυτού του σημαντικού βήματος, το στρώμα μουρεΐνης των βακτηρίων καταστρέφεται και πεθαίνουν.

Ιατρική εφαρμογή & χρήση

Η κύρια ένδειξη για τη φωσφομυκίνη είναι σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις που προκαλούνται από μικρόβια ευαίσθητα στη φοσφομυκίνη. Αυτό περιλαμβάνει, για παράδειγμα, οστεομυελίτιδα. Πρόκειται για μια μολυσματική φλεγμονή του μυελού των οστών που συμβαίνει συχνά μετά από ανοιχτό κάταγμα των οστών ή χειρουργική επέμβαση στον σκελετό. Η μηνιγγίτιδα μπορεί επίσης να αντιμετωπιστεί με φοσφομυκίνη. Η μηνιγγίτιδα είναι φλεγμονή των μεμβρανών του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, οι οποίες αποτελούν μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος. Λόγω της εγγύτητάς του με τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, η βακτηριακή μηνιγγίτιδα είναι πάντα απειλητική για τη ζωή και ως εκ τούτου μια ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης που πρέπει να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατό.

Η φοσφομυκίνη χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία της φλεγμονής των μαλακών ιστών, του δέρματος, της χολικής οδού και των αεραγωγών. Άλλες ενδείξεις είναι η δηλητηρίαση του αίματος, η φλεγμονή της εσωτερικής επένδυσης της καρδιάς (ενδοκαρδίτιδα) και λοιμώξεις που επηρεάζουν τα μάτια, το λαιμό ή τη μύτη. Η φοσφομυκίνη χορηγείται επίσης από το στόμα για μη επιπλοκές λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος στις γυναίκες.

Συνολικά, η φοσφομυκίνη είναι αποτελεσματική έναντι τόσο των αρνητικών κατά gram όσο και των θετικών κατά gram παθογόνων. Θεωρείται αποδεδειγμένη καλή δραστηριότητα κατά των Haemophilus influenzae, Escherichia coli, ορισμένων ειδών Proteus, Citrobacter, streptococci και staphylococci. Λόγω αυτών των δραστικών ιδιοτήτων, η φοσφομυκίνη χρησιμοποιείται συχνά στον κλινικό τομέα για νοσοκομειακές λοιμώξεις. Ορισμένα είδη βακτηριοειδών και η πλειονότητα των θετικών ινδολών στελεχών των πρωτεϊνών βακτηρίων, ωστόσο, είναι ανθεκτικά στη φοσφομυκίνη. Η διασταυρούμενη αντίσταση δεν έχει περιγραφεί ακόμη.

Για πιο σοβαρές λοιμώξεις, η φοσφομυκίνη συχνά συνδυάζεται με άλλα βακτηριοκτόνα αντιβιοτικά. Ιδιαίτερα σε συνδυασμό με αντιβιοτικά ß-λακτάμης όπως η πενικιλλίνη ή η κεφαζολίνη, μπορούν να επιτευχθούν συνεργιστικά αποτελέσματα. Υπάρχουν επίσης συνέργειες όταν συνδυάζονται με μοξιφλοξασίνη, λινεζολίδη και κουινοπριστίνη.

Κίνδυνοι και παρενέργειες

Η φωσφομυκίνη έχει αποδειχθεί καλά ανεκτή σε πειράματα σε ζώα. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες τείνουν να εμφανίζονται σπάνια, αλλά στη συνέχεια επηρεάζουν ιδιαίτερα το γαστρεντερικό σωλήνα. Πιθανές παρενέργειες είναι έμετος, διάρροια, απώλεια όρεξης και ερεθισμός γεύσης. Περιστασιακά, τα εξανθήματα παρατηρούνται ως αντίδραση υπερευαισθησίας. Επιπλέον, η λήψη φοσφομυκίνης μπορεί να οδηγήσει σε ζάλη, κόπωση, αυξημένες τιμές του ήπατος, κεφαλαλγία και δύσπνοια. Τα επίπεδα νατρίου στο αίμα μπορεί να αυξηθούν (υπερνατριαιμία), αλλά τα επίπεδα καλίου μπορεί να μειωθούν (υποκαλιαιμία).

Εάν η νεφρική λειτουργία είναι μειωμένη, η δόση της φοσφομυκίνης πρέπει να προσαρμοστεί. Σε ηλικιωμένους ασθενείς, οι προσαρμογές της δόσης πρέπει να βασίζονται στην κάθαρση κρεατινίνης. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια και τάση για οίδημα. Η αυξημένη πρόσληψη νατρίου από τη φοσφομυκίνη μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη έκκριση καλίου. Αυτή η υποκαλιαιμία μπορεί να έχει επικίνδυνες συνέπειες για ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο. Για παράδειγμα, μπορούν να αναπτύξουν καρδιακές αρρυθμίες που απειλούν τη ζωή, οι οποίες στη χειρότερη περίπτωση μπορούν επίσης να καταλήξουν σε καρδιακή προσβολή.